ژئوشیمی، ژئوکرونولوژی و محیط تشکیل سنگ‌های دگرگونی منطقه زنجان- تکاب

منطقه زنجان- تکاب مشتمل بر انواع سنگ‌های دگرگونی شامل پارا- و ارتوگنیس‌ها، آمفیبولیت‌ها، انواع شیست‌ها و میگماتیت‌ها به همراه دایک‌ها و عدسی‌های ماگمایی جوان و کمتر دگرگون شده است. در این مطالعه، سنگ‌های دگرگونی زنجان- تکاب در سه منطقه: 1- آلمالو- قاضی‌کندی- علم‌کندی، 2- قره‌ناز- قوزلو و 3- زکی‌کندی- باروت آغاسی نمونه‌برداری و مطالعه شده‌اند. ارتوگنیس‌ها و لوکوسم میگماتیت‌ها در این مناطق دارای غنی‌شدگی از عناصر کمیاب خاکی سبک نسبت به سنگین هستند و با تهی‌شدگی در عناصری مانند Nb و Ta مشخص می‌شوند. ارتوگنیس‌های منطقه آلمالو- قاضی‌کندی- علم‌کندی دارای دامنه سنی 491 تا 516 میلیون سال هستند، ولی هسته‌های زیرکن‌های دیرین نیز دارند. متاتونالیت‌های این منطقه دارای سن 24 تا 26 میلیون سال هستند. لوکوسم میگماتیت‌ها به همراه پاراگنیس‌ها و آمفیبولیت‌های گنیسی در منطقه قره‌ناز- قوزلو دارای زیرکن‌هایی هستند که شواهد ذوب بخشی در حدود 25 تا 28 میلیون سال را نشان می‌دهند. سن مدل نئودیمیم میگماتیت‌ها مقادیر متغیر 466 تا 1629 را نشان می‌دهد؛ ولی بیشتر داده‌ها سن مدل اردوویسین و اواخر نئوپروتروزوییک را نشان می‌دهند. تغییرات εHf(t) برای حاشیه زیرکن همه نمونه‌ها مقادیر مثبت و سن مدلآنها برابر 400 تا 700 میلیون سال است. با توجه به داده‌های موجود به نظر می‌رسد که افزون بر سنگ‌های دگرگونی دیرین در منطقه زنجان- تکاب، سنگ‌های دگرگون شده (یا کمی دگرگون شده) جوان‌تر نیز در این بخش از ایران دیده می‌شوند. به نظر می‌رسد که فرایندهای فعالیت ماگمایی کادومین ایران در این منطقه نیز دارای بخش قابل توجهی است ولی نسبت به دیگر بخش‌های ایران دامنه سنی وسیع‌تری دارد و نیز کمی جوان‌تر است. تشکیل میگماتیت‌ها و بالا آمدن گنیس‌های دگرگون شده از بخش‌های ژرف‌تر در این منطقه در ارتباط با یک مجموعه Core complex است که از فازهای کششی موجود در ایران در نتیجه عقب‌راندگی (Roll-back) سنگ‌کره فرورانده نئوتتیس به زیر بلوک ایران ناشی شده است.